Varkensvlees is een van de meest gegeten vleessoorten ter wereld, maar het is ook omgeven door mythes en misvattingen. Van gezondheidsrisico’s tot culturele taboes: we ontkrachten tien hardnekkige fabels over varkensvlees.
1. “Varkensvlees is altijd ongezond”
Een veelgehoorde fabel is dat varkensvlees per definitie slecht voor je is. Hoewel sommige bewerkte producten (zoals spek of worst) veel verzadigd vet en zout bevatten, zijn magere stukken varkensvlees, zoals varkenshaas of -filet, juist rijk aan eiwitten, B-vitamines en mineralen als zink en ijzer. Met mate en in de juiste bereiding kan het prima passen in een gebalanceerd dieet.
2. “Rauw of rosé varkensvlees is levensgevaarlijk”
Vroeger gold: varkensvlees moet doorbakken zijn vanwege parasieten zoals trichinose. Tegenwoordig is varkensvlees in Europa echter streng gecontroleerd, en trichinose komt vrijwel niet meer voor. Volgens het Voedingscentrum is het veilig om varkensvlees rosé te eten, mits het vers is en goed verhit (minimaal 63°C kerntemperatuur).
3. “Varkensvlees is vetter dan ander vlees”
Dit hangt volledig af van het stuk vlees en de bereiding. Kipfilet zonder vel is inderdaad magerder, maar varkenshaas (foto) met slechts 3% vet kan concurreren met kalkoen. Ter vergelijking: een biefstuk bevat vaak meer verzadigd vet dan een mager stuk varkensvlees.
4. “Varkensvlees veroorzaakt altijd hartziekten”
Hoewel overmatige consumptie van rood en bewerkt vlees gelinkt is aan gezondheidsrisico’s, is het geen directe oorzaak van hartziekten. Het gaat om de balans: afwisseling met vis, kip en plantaardige eiwitten, en het vermijden van gefrituurd of sterk bewerkt varkensvlees, maakt een groot verschil.
5. “Varkens zijn ‘vuile’ dieren, dus hun vlees is onhygiënisch”
Deze mythe komt vaak voort uit culturele of religieuze overtuigingen, niet uit feiten. Moderne varkenshouderijen in Europa zoals BRASVAR moeten voldoen aan strikte hygiëne- en dierenwelzijnsnormen. Bij correcte verwerking en bereiding is varkensvlees net zo veilig als andere vleessoorten.
6. “Varkensvlees eten leidt tot overgewicht”
Niet het vlees zelf, maar wel de bereidingswijze en portiegrootte spelen een rol. Een gegrilde varkenssaté van 100 gram bevat ongeveer 200 kcal – vergelijkbaar met kip. Het zijn vooral gefrituurde snacks of vette gerechten (bijv. ribs met saus) die tot gewichtstoename kunnen bijdragen.
7. “Varkensvlees is slecht voor het milieu”
Varkens hebben inderdaad een ecologische voetafdruk, maar die is lager dan die van rundvlees. Volgens onderzoek van de FAO stoot varkensvlees ongeveer 7 kg CO2 per kg vlees uit, tegenover 27 kg voor rundvlees. Kies voor lokaal geproduceerd vlees om de impact verder te verkleinen.
8. “Varkensvlees is moeilijk te verteren”
Dit is een persoonlijke kwestie. Voor de meeste mensen is varkensvlees net zo makkelijk te verteren als kip of rundvlees, mits het niet te vet is bereid. Mensen met gevoelige darmen kunnen baat hebben bij magere stukken en langzame garing (stoven, sudderen).
9. “Alle religies verbieden varkensvlees vanwege gezondheidsredenen”
Het verbod op varkensvlees in religies zoals islam en jodendom is voornamelijk cultureel en spiritueel van oorsprong, niet wetenschappelijk. Historisch speelden factoren zoals het ontbreken van koeling in warme klimaten een rol, maar met moderne voedselveiligheidsstandaarden is dit argument achterhaald.
10. “Varkensvlees veroorzaakt altijd ontstekingen”
Sommige studies linken overmatige consumptie van vlees aan ontstekingsreacties, maar dit geldt niet exclusief voor varkensvlees. Antioxidantrijke marinades (bijv. met knoflook, kurkuma of citroen) en combinaties met groenten kunnen dit effect trouwens verminderen.
Conclusie
Veel fabels over varkensvlees zijn ontstaan uit verouderde informatie, culturele tradities of eenzijdige vooroordelen. Met bewuste keuzes – zoals het selecteren van magere stukken, matige consumptie en gezonde bereidingswijzen – past varkensvlees prima in een modern eetpatroon. Zoals bij alles: balans is key!
